سپس البته سؤال كرده مى‌شويد از نعيم (يعنى كفّار مكّه كه در خير و نعمت بودند روز قيامت از شكر آن نعمتى كه داشته و بجاى نياورده بودند پرسش مى‌شوند زيرا پروردگار نعيم را پرستش نكرده و غير او را عبادت كرده بودند و براى ترك شكر معذب خواهند شد). و بقولى - اكثر مفسرين گفته‌اند يعنى (سپس اى معاشر مكلّفين همگان از نعيم پرسش مى‌شويد و سؤال عمومى است). و قتاده گفته است خداوند از هر صاحب نعمتى از نعمتى كه به او داده است پرسش مى‌كند. و گفته‌اند نعيم در خوراك و نوشيدنى و غير آنها از لذّات است و بقولى نعيم عبارت از صحت و فراغ است و حديثى كه ابن عباس از پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله نموده مؤيد آن است كه فرمود: نعمتان مغبون فيهما كثير من الناس الصحّة و الفراغ و بقولى هو الأمن و الصحة (و از عبد اللّه بن مسعود و مجاهد و اين حديث از امامين جعفرين عليهما السّلام نيز روايت شده است). و بقولى - از هر نعيمى پرسش مى‌شود جز آنچه را كه حديث تخصيص داده و فرموده است (سه چيز است كه در باب آن از بنده پرسش نمى‌شود - (خرقه‌اى كه با آن عورت خود را پوشيده - يا لقمه‌اى كه به آن سدّ جوع كرده - يا خانه‌اى كه به آن از گرما و سرما محفوظ گشته) (و روايت كرده‌اند كه يكى از اصحاب پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و جماعتى از اصحاب را مهمان كرد و در سفرۀ او خرما و آب خنكى يافتند و چون خوردند و خارج شدند پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمود: اين از نعيمى است كه از شما سؤال خواهد شد) (عياشى باسناد خود در حديث طويل روايت كرده است كه از أبو حنيفه حضرت أبي عبد اللّه امام صادق عليه السّلام پرسيد از اين آيه و فرمود يا نعمان نعيم بنظر تو چيست؟ گفت قوتى از طعام و آب خنك فرمود اگر روز قيامت خداوند ترا در پيش خود نگاه دارد تا از هر اكله و شربه‌اى كه تو خورده و آشاميده‌اى سؤال كند وقوف تو بطول خواهد انجاميد ابو حنيفه عرض كرد پس نعيم چيست فدايت شوم. فرمود ما اهل بيت نعيمى هستيم كه خداوند بر بندگانش انعام فرموده و بوسيلۀ ما پس از اختلاف ايتلاف پيدا كردند (به ما بين دلهاى آنها تأليف فرمود و آنها را برادر قرار داد بعد از آنكه دشمنان بودند و به ما خداوند آنها را باسلام هدايت فرمود و آنست نعيمى كه منقطع نمى‌شود و خداوند از حق نعيمى كه به آنها انعام فرموده است پرسش مى‌كند و آن پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و عترت او هستند. خبر نقل از مجمع البيان)
